My Blog

Onderwijsgemeenschap Venlo en Omstreken (OGVO) presenteerde woensdag een nieuwe toekomstvisie waarbij de drie huidige campussen verdwijnen en opgaan in één grote OGVO-school van 5.000 leerlingen. Daarmee wordt het in een klap de grootste school van Nederland. De aankondiging roept vooralsnog meer vragen op dan dat die beantwoordt.

Het is volgens een speciaal opgericht team binnen OGVO alleen nog de vraag hoe die leerlingen verdeeld gaan worden over de stad. Over twee gebouwen: één met onderbouw en één met bovenbouw, of over drie locaties waarbij de onderbouw gesplitst wordt. Dit zijn volgens het programmateam de enige twee mogelijke scenario’s om een rijk onderwijsaanbod te garanderen dat ook over dertig jaar nog betaalbaar is.

Waarom?

Hoe de toekomst er verder uit gaat zien, blijft in nevelen gehuld. Net als de achterliggende reden voor deze ingrijpende verandering, inclusief een beoogde fusie van de drie scholen die nu nog allemaal een aparte registratie hebben. ‘Er móet iets veranderen’, wordt van de daken geschreeuwd. ‘Het is niet meer haalbaar en betaalbaar om in de huidige vorm van drie brede campussen het brede onderwijsaanbod in de regio aan te blijven bieden’, staat in het plan van aanpak dat ervoor geschreven is. De vraag waarom het niet betaalbaar is, wordt echter nergens beantwoord.

Opdracht bureau

Net zoals de vraag waarom alleen de drie onderzochte scenario’s zijn doorgerekend. Of waarom het externe bureau überhaupt alleen gekeken heeft naar de financiën en niet naar mogelijke constructies van onderwijsvormen die in Venlo zouden kunnen landen. Ook is niet gevraagd een benchmark te maken met vergelijkbare gemeenten die ongetwijfeld met dezelfde landelijke trends te maken hebben als Venlo.

In Maastricht kozen ze toch weer voor vier kleinere middelbare scholen op meerdere plekken in de stad. Dat scenario wordt op dit moment uitgewerkt in een nieuw onderwijsplan. Daar kan het dus blijkbaar wel.

Guus Benders

Teruglopende leerlingaantallen

Want teruglopende leerlingaantallen zijn geen verrassing. Daar wordt al jaren over gesproken. Net zoals over het lerarentekort dat in Maastricht net zo gevoeld wordt als in Venlo (of in iedere willekeurige andere stad). Nu we Maastricht genoemd hebben: ook daar was de afgelopen jaren volop discussie over het middelbaar onderwijs.

Van één naar vier locaties

Zes jaar geleden werd in Maastricht het idee gelanceerd om alle middelbare scholen per 2025 op te laten gaan in één grote campus onder de vlag van koepelorganisatie LVO. Op een mooie plek aan De Groene Loper. Ook Maastricht koerste op zo’n 5.000 leerlingen – hetzelfde aantal als in Venlo. Ook daar werd een naderende terugloop van leerlingen en fors minder inkomsten die daarmee gepaard gaan als reden aangevoerd. Toch gaat die grote campus er niet komen. Onvrede van buurtgenoten die overlast vreesden van de megacampus, zorgde voor een heroverweging. Een speciaal opgetuigde commissie onderzocht begin dit jaar de mogelijkheden en koos toch weer voor vier kleinere middelbare scholen op meerdere plekken in de stad. Dat scenario wordt op dit moment uitgewerkt in een nieuw onderwijsplan. Daar kan het dus blijkbaar wel.

Grootste school van Nederland

Scholen van 5.000 leerlingen? Ze bestaan niet in Nederland. Er zijn momenteel 1.450 scholen voor middelbaar onderwijs in het land (cijfers 2022). De grootste telt 2.900 leerlingen en zit in Gouda. Zak je twee plaatsjes dan zit je al onder de 2500 leerlingen – de helft van de beoogde OGVO-fusiereus. Valuas haalt met 2.183 leerlingen net niet de top 10, maar staat daarmee op plek 12. Zelfs Den Hulster (met 1.521 leerlingen op plek 77) en Blariacumcollege (met 1.512 leerlingen op 78) behoren nog makkelijk tot de top 100 van grootste scholen in het land.

Financieel gezonde scholen

De gemiddelde schoolgrootte in Nederland is 1.450 leerlingen. Dat aantal zou dus genoeg moeten zijn om een goed draaiende, financieel gezonde school overeind te houden. Dat lukt in heel Nederland. Maar dus niet in Venlo. OGVO claimt namelijk dat het in Venlo niet mogelijk is om het brede onderwijsaanbod overeind te houden op twee campussen met 2.500 leerlingen. Diskwalificeert OGVO zichzelf?

 Het is de vraag wat je zou kunnen opofferen om andere scenario’s mogelijk te maken. En of het dat waard is? Je hoeft natuurlijk niet op drie plekken een gymnasium of tweetalig onderwijs aan te bieden.

Guus Benders

Breed onderwijsaanbod als heilige graal

Een breed en rijk onderwijsaanbod, waar leerlingen wat te kiezen hebben. Dat is het uitgangspunt. OGVO biedt nu acht profielen op vmbo en vier op havo/vwo. Een volledig aanbod met voor ieder wat wils. Daarnaast zijn er zogenaamde TOP-klassen waar leerlingen met talent voor sport of cultuur extra ondersteund worden. Verder heeft OGVO een Technasium (extra projectgestuurd bèta-onderwijs voor havo/vwo), Sokrateion (een soort gymnasium+), tweetalig onderwijs en onderwijs voor hoogbegaafde leerlingen (DaVinci). Dat is al met al veel. Het is de vraag wat je zou kunnen opofferen om andere scenario’s mogelijk te maken. En of het dat waard is? Bovendien hoef je natuurlijk niet op drie plekken een gymnasium of tweetalig onderwijs aan te bieden.

Motivatie

Daarmee is overigens niet gezegd dat de plannen die voorliggen slecht zijn. Wellicht is een fusie inderdaad het beste idee voor de toekomst van de leerlingen in Venlo. Maar de motivatie voor al die nieuwe plannen is moeilijk te volgen en niet te rijmen met de realiteit in de rest van Nederland. De vraag is wat er dan achter zit. Zonder inzicht in de financiële doorrekeningen en de financiële situatie van de scholen zelf blijft het gissen.

Toch snijden in aanbod

Nog een nabrander na de presentatie. Terwijl in de perspresentatie het overeind houden van het geschetste brede aanbod als een mantra herhaald werd, blijkt uit foto’s op social media dat bij de interne presentaties sheets zijn gedeeld waarop duidelijk te lezen is dat ook de doorgerekende scenario’s die het meest kansrijk zijn alleen haalbaar en betaalbaar zijn, mits er toch gesneden wordt in dat ruime aanbod. Volgt u het nog?

LinkedIn Didier Dohmen

Faillissement?

Het meest stuitende in de presentatie woensdag was de mededeling van controller Lavinja Sleeuwenhoek. Zij is pas kort bij OGVO en constateert dat de koepel afstevent op een faillissement als er niets gebeurt. Die opmerking is moeilijk te rijmen met eerdere uitingen van OGVO. Het businessplan dat nu financieel leidend is (en krap anderhalf jaar oud) gaat namelijk al uit van een daling van het leerlingenaantal naar 5.000. Eraan gekoppeld is een huisvestingsplan voor de komende veertig jaar, dat gewoon uitgaat van het voortbestaan van drie campussen. Ook die plannen zijn uitgebreid doorgerekend en gevalideerd. Het ministerie van Onderwijs gaf akkoord en ook de gemeente gaf haar fiat en staat inmiddels garant voor 60 miljoen euro. OGVO zit daarmee vast aan jarenlange afspraken. De gemeente blijft daar ook op hameren.

Kritiek

Dat wil niet zeggen dat er anderhalf jaar geleden, toen de handtekeningen gezet werden, geen kritiek was. Er werden toen juist kritische vragen gesteld over deze businesscase – intern en door Omroep Venlo. Maar het toenmalige bestuur verzekerde criticasters dat hiermee een gezonde toekomst gegarandeerd was. De eerste scheurtjes ontstonden toen OGVO vorig jaar moest melden dat de leerlingenaantallen sneller daalden dan voorzien en dat forse nieuwe bezuinigingen nodig waren. Daarna verloor bestuurder Roy Palmen alsnog het vertrouwen in de organisatie. Campusdirecteuren meldden zich ziek en Palmen ruimde het veld. Inmiddels zit er een nieuwe interim-bestuurder aan het roer.

Speelruimte

Toch is het ronduit vreemd dat de controller van de scholenkoepel nu klip en klaar zegt dat de huidige koers tot een faillissement leidt. ‘Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald’, zegt zij. Dapper, zou je kunnen zeggen. En bijsturen moet kunnen. Maar de businesscase had destijds voldoende financiële speelruimte en had ook reserves ingebouwd om tegenvallers op te vangen. Nu beweren dat die businesscase toch van geen kant deugt, lijkt dan ook meer op onbehoorlijk bestuur. Dat OGVO zegt verrast te zijn door een plotselinge leerlingendaling is moeilijk te geloven.

Rol raad van toezicht

Toch is dat wat in de presentaties constant gemeld wordt. Didier Dohmen, een van de nieuwe interim-bestuurders, stelt woensdag op LinkedIn letterlijk: ‘Dit vanwege het feit dat als gevolg van de leerlingdalingen de inkomsten successievelijk met circa negen miljoen euro zijn gedaald, terwijl de kosten voor de drie brede voortgezet onderwijscampussen om en nabij gelijk zijn gebleven de afgelopen jaren!’ Als dat de ware reden is voor een tekort van negen miljoen, hebben zowel het college van bestuur als de raad van toezicht de afgelopen jaren liggen slapen. Vooral dat laatste gremium blijft buiten schot, maar neemt zijn controlerende taak als poortwachter niet serieus.

Lees meer

OGVO kiest deze zomer definitief voor scheiding onderbouw en bovenbouw

Als onderwijskoepel OGVO doorgaat op de huidige voet dan stevent die af op een faillissement, aldus de koepel zelf. Om hetzelfde brede onderwijsaanbod voor Venlose leerlingen te garanderen is daarom een koerswijziging nodig. Die gaat uit van een gescheiden onder- en bovenbouw.